Artykuł sponsorowany
Twoje zęby każdego dnia mają kontakt z licznymi substancjami, które mogą je uszkodzić. Szczególnie szkodliwe są dla nich kwasy. Te mogą niestety prowadzić do erozji – a raz uszkodzonego szkliwa niestety nie da się już naturalnie odbudować. W tym artykule podpowiemy więc, czym jest erozja zębów, jakie są jej przyczyny oraz objawy, a także jak ją leczyć. Sprawdź to wszystko już teraz!
Erozja zębów – co to za schorzenie?
Erozja zębów to stopniowe, chemiczne uszkodzenie szkliwa, a więc twardej, ochronnej warstwy pokrywającej zęby. W przeciwieństwie do próchnicy erozja nie jest wywołana bakteriami. Jej przyczyną są kwasy, które działają bezpośrednio na powierzchnię zęba. Rozpuszczają w ten sposób minerały i osłabiają strukturę szkliwa. Kwasy mogą pochodzić m.in. z codziennej diety. Do erozji przyczyniają się jednak także kwasy żołądkowe, które cofają się do jamy ustnej podczas refluksu czy wymiotów.
Na początku zmiany mogą nie być widoczne gołym okiem. Z czasem szkliwo staje się jednak coraz cieńsze, bardziej matowe i wyjątkowo podatne na ścieranie. Odsłonięta zębina reaguje nadwrażliwością na zimno, ciepło, a czasem nawet dotyk języka. Co ważne, erozja zębów to proces nieodwracalny. Raz uszkodzonego szkliwa nie da się odbudować naturalnie. Dlatego też kluczowe jest wczesne wykrycie schorzenia i powstrzymanie problemu.
Jeśli zatem zauważysz, że Twoje zęby stają się bardziej wrażliwe, mają zaokrąglone brzegi, pojawiają się na nich drobne przezroczyste fragmenty lub szkliwo zmienia kolor na żółtawy, mogą to być pierwsze oznaki erozji. Im szybciej zareagujesz, tym oczywiście większa szansa, że zachowasz zdrowy uśmiech na długie lata.
Jakie są źródła i przyczyny erozji?
Erozja zębów ma jedno wspólne źródło – nadmierne działanie kwasów na szkliwo. Te kwasy mogą pochodzić z różnych miejsc, a ich wpływ często potęguje połączenie kilku czynników.
Najczęstszym winowajcą jest dieta bogata w produkty kwaśne. Regularne picie napojów gazowanych, energetyków, soków owocowych czy wina powoli, ale systematycznie rozpuszcza minerały szkliwa. Nawet zdrowe produkty, jak cytrusy, mogą szkodzić, jeśli często pojawiają się w jadłospisie lub jeśli zęby mają kontakt z ich sokiem przez dłuższy czas.
Drugim źródłem są kwasy pochodzące z organizmu. Refluks żołądkowo-przełykowy, częste wymioty, np. w przebiegu bulimii, ciąży czy chorób przewodu pokarmowego oraz niektóre zaburzenia metaboliczne powodują cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do jamy ustnej. To szczególnie groźne, bo kwas solny działa na zęby znacznie silniej niż kwasy z pożywienia.
Na rozwój erozji wpływają także czynniki dodatkowe, takie jak np.:
- suchość jamy ustnej spowalniająca naturalne oczyszczanie zębów przez ślinę,
- nadmierne szczotkowanie zębów zaraz po spożyciu kwaśnych produktów,
- częste żucie produktów o kwaśnym smaku.
Każdy z tych elementów sam w sobie może wydawać się niegroźny. W połączeniu z innymi stwarza jednak idealne warunki do szybkiego zniszczenia szkliwa.
Najczęstsze objawy erozji zębów
Objawy erozji zębów mogą być na początku dość subtelne, ale z czasem stają się bardziej widoczne i odczuwalne. Jakie objawy pojawiają się najczęściej?
Wczesne objawy erozji
Na wczesnym etapie erozja zębów jest jeszcze odwracalna lub przynajmniej możliwa do zatrzymania. Jakie objawy pojawiają się na samym początku?
- Matowienie szkliwa – jeśli zauważasz, że Twoje zęby tracą naturalny połysk i wyglądają na mniej „szkliste”, to może być pierwsza oznaka erozji. Szkliwo staje się porowate i słabiej odbija światło. W tym momencie masz największe szanse, aby zahamować proces. Ogranicz kwaśne napoje, typu cola, soki cytrusowe, pij je przez słomkę i przepłukuj usta wodą po ich spożyciu.
- Przezierność brzegów siecznych – szczególnie w przednich zębach możesz zauważyć, że brzegi zaczynają delikatnie prześwitywać. To znak, że szkliwo w tych miejscach jest cieńsze. Jeśli chcesz temu zapobiec, unikaj szorowania zębów zaraz po kwaśnych posiłkach. Odczekaj przynajmniej 30 minut.
- Zmiana koloru – żółty odcień zębów to często efekt odsłonięcia zębiny spod starzejącego się szkliwa. Warto wtedy wzmocnić remineralizację, np. stosując pasty z wysoką zawartością fluoru lub preparaty z hydroksyapatytem.
Bardziej zaawansowane objawy
Jeśli zignorujesz pierwsze sygnały, erozja będzie postępować, a jej skutki staną się bardziej odczuwalne i widoczne. Co możesz wtedy zauważyć?
- Nadwrażliwość na zimno, ciepło, słodkie lub kwaśne pokarmy – jeśli odczuwasz przeszywający ból przy jedzeniu lodów lub popijaniu gorącej herbaty, to znak, że kwasy dotarły do głębszych warstw zęba. W takiej sytuacji postaw na pasty do zębów dla nadwrażliwych zębów i regularne wizyty u dentysty w celu ochrony zębiny.
- Wygładzone lub „wklęsłe” powierzchnie zębów – możesz wyczuć językiem, że niektóre miejsca na zębach są nienaturalnie gładkie lub lekko „wgłębione”. To efekt długotrwałego rozpuszczania szkliwa. Ogranicz wtedy częstotliwość spożywania kwaśnych przekąsek. Lepiej zjeść je w jednym posiłku niż „podjadać” cały dzień.
- Mikropęknięcia lub kruchość brzegów zębów – brzegi mogą się łamać przy gryzieniu twardszych potraw, np. orzechów. W tym momencie nie wystarczy sama zmiana diety. Konieczne może być wzmocnienie mechaniczne zębów przez dentystę, np. lakierowanie lub odbudowa kompozytowa.
- Wrażenie, że zęby stają się „cieńsze” lub krótsze – to skutek stopniowej utraty tkanek. Aby zahamować proces, poza ochroną przed kwasami, zwróć uwagę na nocne zgrzytanie zębami. Bruksizm dodatkowo przyspiesza bowiem erozję.
Objawy w bardzo zaawansowanym stadium
Erozja w bardzo zaawansowanym stadium to moment, w którym szkliwo jest już mocno zniszczone, a ząb traci swoje naturalne właściwości ochronne. Jakie pojawiają się wtedy objawy?
- Ubytki twardych tkanek bez udziału próchnicy – dziury lub braki szkliwa mogą pojawić się nawet przy idealnej higienie jamy ustnej. Na tym etapie często konieczne jest leczenie zachowawcze lub protetyczne. Im szybciej zgłosisz się do dentysty, tym większa szansa, że unikniesz kosztownych rekonstrukcji.
- Ból przy gryzieniu lub nagła nadwrażliwość – gdy zębina lub miazga są już mocno odsłonięte, każdy kęs może powodować ból. W tym momencie priorytetem jest zabezpieczenie zębów i przywrócenie im ochronnej warstwy.
Jak leczyć erozję zębów i jak jej zapobiegać?
Ponieważ erozja zębów jest procesem nieodwracalnym, leczenie polega przede wszystkim na ochronie tego, co jeszcze pozostało oraz na odbudowie utraconej struktury z pomocą stomatologa.
Jeśli szkliwo jest już mocno starte, dentysta może zastosować wypełnienia kompozytowe, licówki lub korony. Te przywrócą prawidłowy kształt zęba i zabezpieczą go przed dalszym uszkodzeniem. Przy wczesnych zmianach skuteczna jest remineralizacja. Stosowane są wtedy pasty i żele z fluorem lub hydroksyapatytem, które wzmacniają szkliwo oraz zmniejszają nadwrażliwość.
Kluczowym elementem leczenia jest jednak zawsze wyeliminowanie przyczyny. Jeśli źródłem problemu jest dieta, warto ograniczyć częstotliwość spożywania kwaśnych produktów i napojów. Dobrze pić je przez słomkę, a po ich spożyciu przepłukać usta wodą, zamiast od razu szczotkować zęby. W przypadku refluksu lub chorób układu pokarmowego konieczne jest leczenie podstawowego schorzenia we współpracy z lekarzem.
Co ważne, to ślina jest naturalnym sprzymierzeńcem w walce z erozją. Dobrze więc dbać o jej prawidłową produkcję poprzez regularne picie wody, żucie bezcukrowej gumy i unikanie długotrwałego oddychania przez usta. Szczotkowanie zębów najlepiej odłożyć na co najmniej 30 minut po spożyciu czegoś kwaśnego. W ten sposób zadbasz o to, aby szkliwo miało czas na częściową regenerację mineralną.
Jak zatem widzisz, dzięki połączeniu profesjonalnego leczenia i codziennej profilaktyki możesz skutecznie zatrzymać postęp erozji oraz utrzymać zęby w dobrej kondycji przez wiele lat. Nawet jeśli pierwsze ubytki już się pojawiły, wczesna reakcja pozwala uniknąć poważniejszych zabiegów w przyszłości.