Strach przed wizytą u dentysty jest niezwykle powszechny. Osoba, która zmaga się z tym lękiem, ma problemy z odpowiednim zadbaniem o swoje zdrowie, dlatego odpowiednie zrozumienie i zaadresowanie tego problemu jest kluczowe. Przyjrzyjmy się więc bliżej dentofobii – sprawdź, co musisz o niej wiedzieć i jak ją pokonać.
Na czym polega dentofobia?
Dentofobia to lęk przed dentystą. Jej zakres jest dość szeroki, gdyż nie dotyczy wyłącznie samej wizyty i czynności wykonywanych w jej trakcie w jamie ustnej. Może zacząć się już na wcześniejszych etapach i uniemożliwić umówienie się na wizytę. Lęk często pojawia się także w momencie dotarcia do kliniki, jeśli w poczekalni jest wyczuwalny charakterystyczny zapach. Wywołują go również dźwięki urządzeń wykorzystywanych przez stomatologa. Organizm osoby zmagającej się z dentofobią reaguje na takie sytuacje w sposób stresowy i mogą pojawić się somatyczne objawy, np. pocenie się rąk, nudności i biegunka czy uczucie gorąca.
Dentofobia jest dużym ograniczeniem dla pacjenta, ponieważ nie może on prawidłowo zadbać o higienę jamy ustnej, a co za tym idzie – jest bardziej narażony na powstawanie ubytków, które nieleczone mogą z czasem wymagać leczenia kanałowego. Czuje się on wtedy jak w pułapce, bo nie jest w stanie nic zmienić, a wszystko dodatkowo pogarsza świadomość, że działa w ten sposób na swoją niekorzyść. Zazwyczaj zdaje on sobie sprawę z tego, że jego lęk jest niewspółmierny do tego, co go czeka, jednak racjonalne tłumaczenie nie daje efektu. Nawet wybieranie sprawdzonej kliniki, którą zaopatruje pewny sklep stomatologiczny, nie zawsze jest wystarczające.
Dentofobia może przyjmować różne warianty i nie ma jednej definicji, która pasowałaby do każdej osoby. Niektórzy radzą sobie z klasycznymi wizytami, ale lęk powodują u nich bardziej skomplikowane zabiegi, np. leczenie kanałowe czy chirurgiczna ekstrakcja zęba. Inni nie są w stanie nawet zadzwonić do kliniki, aby umówić wizytę. Bez względu na to, jaką postać przyjmuje dentofobia, nie jest to coś, co warto ignorować, licząc, że samo zniknie.
Kto się boi dentysty? U kogo może rozwinąć się dentofobia?
Dentofobia bardzo często swoje źródła ma już w dzieciństwie. Jeśli dziecko nie mogło nauczyć się, że wizyty u stomatologa nie są czymś strasznym, często zdarza się, że zakłada ono, że nieprzyjemne doświadczenia będą elementem każdego spotkania ze stomatologiem. Dlatego tak ważne jest, aby rozpocząć wizyty zapoznawcze z pociechą już w momencie, gdy ma ona maksymalnie rok. W ten sposób można budować pozytywne skojarzenia.
Dentofobia może być także przekazywana dzieciom przez rodziców, jeśli sami zmagają się oni z tym problemem. W sytuacji, gdy w obecności pociechy nie są w stanie zachować neutralnego podejścia do wizyt u stomatologa, może ona podświadomie przejąć ten wzorzec i bać się dlatego, że mama czy tata to robią.
Nie oznacza to jednak, że dentofobia może rozwinąć się tylko w dzieciństwie. Negatywne doświadczenia podczas wizyty często stają się czynnikiem powodującym powstanie tego lęku u starszych osób. Wiele zależy także od indywidualnych doświadczeń danej osoby – niektórzy są bardziej podatni na rozwijanie się różnych lęków.
Czy trzeba bać się dentysty?
Bardzo wiele osób zadaje sobie pytanie, czy trzeba bać się dentysty. Odpowiedź oczywiście brzmi: nie. Biorąc pod uwagę postęp stomatologii oraz nieustanny rozwój lekarzy, nie należy obawiać się wizyt w klinikach dentystycznych. Wiele miejsc oferuje dziś leczenie bez bólu, co oznacza, że wszystkie zabiegi w jamie ustnej, mogące powodować ból czy dyskomfort, są przeprowadzane z wykorzystaniem znieczulenia. Może nie należą one do najprzyjemniejszych, jednak nie są bolesne. Dodatkowo ponieważ o dentofobii coraz częściej się mówi, w dużej części gabinetów lekarze wiedzą, jak wspomóc pacjenta zmagającego się z tym lękiem.
Co zrobić gdy panicznie boję się dentysty? Czyli jak pokonać dentofobię
Pierwszym krokiem jest zdanie sobie sprawy z problemu. Wiele osób żyje w zaprzeczeniu, a wtedy nie są w stanie ruszyć i rozpocząć wprowadzania stopniowych zmian. Istnieje kilka metod, które mogą pomóc w złagodzeniu dentofobii lub jej całkowitym wyleczeniu. Przede wszystkim warto znaleźć zaufanego stomatologa, który posiada pozytywne opinie – najlepiej, aby był to specjalista polecony przez kogoś bliskiego. Wtedy jest większa szansa, że łatwiej będzie mu zaufać i nie wstydzić się swojego strachu.
Istotne jest, aby jasno zakomunikować sytuację stomatologowi, dzięki czemu będzie on mógł podejść do tematu poważnie. Jeśli zmagasz się z dentofobią, przydatny może okazać się indywidualnie ułożony plan działania. Dzięki niemu będziesz wiedział, kiedy masz pojawiać się na wizytach kontrolnych. Pozwoli to zbudować nawyk oraz relację z lekarzem – gdy już dojdzie do leczenia, będzie ono choć troszkę mniej przerażające.
Warto pamiętać o tym, że dentofobia to fobia jak każda inna i jednym z najlepszych sposobów, aby sobie pomóc, jest skorzystanie z pomocy psychologicznej. Specjalista dobierze odpowiednie leczenie, które pozwoli pacjentowi spojrzeć na wizyty u stomatologa z nowej perspektywy. Nie zawsze musi to być ostateczność, czasem warto przeciwdziałać pogorszeniu sytuacji wcześniej, nawet gdy problem nie jest jeszcze mocno zaawansowany.
